Wanneer onrecht wet wordt, wordt verzet plicht

De Stad Gent klopt zichzelf graag op de zelfverklaarde progressieve borst om haar onderwijs aan te prijzen. Nergens anders in Vlaanderen tref je zoveel freinetscholen in één stad aan. Het pedagogisch project van het Gentse stedelijk onderwijs staat dan ook bol van termen als participatie, initiatief en democratie. Woorden waar wij – freinetwerkers – dagelijks in onze klaswerking betekenisvolle inhoud aan geven o.a. via onze klasraad en schoolraad. We zetten onze leerlingen aan om actief te participeren door hun kritische blik op onze klas- en schoolwerking te werpen. Wij hanteren immers het principe dat de democratie van morgen wordt voorbereid door de democratie op school. We zijn het, als freinetwerkers, aan onszelf verplicht om kritisch te zijn. Hoe anders zouden we deze kernwaarde aan onze leerlingen kunnen overbrengen? Sinds kort weten we dat binnen het Gentse stadsonderwijs die kritische blik nooit of te nimmer naar het eigen schoolbestuur mag worden gericht.

Wat is er in Gent concreet aan de hand?

De Sassepoort – Spoor 9 is een basisschool voor buitengewoon onderwijs, type 3 en type 9, waar kinderen op schools en sociaal-emotioneel vlak opnieuw alle kansen krijgen. Deze school moet – zonder daar zelf ooit om gevraagd te hebben – verhuizen naar een nieuwe school die aan de andere kant van Gent momenteel wordt gebouwd. Die verhuis zorgt bij heel veel ouders voor een grote onrust en creëert veel onzekerheid. Het resultaat daarvan is dat die ouders – niet het personeel (en dat is in deze écht belangrijk) – zich verenigden en in verzet gingen.

Velen onder ons op de Sassepoort, erkennen die bezorgdheden en steunen de ouders in hun protest. En daar wringt het schoentje. Dat mag niet.
Dan slaat het Gentse schoolbestuur keihard terug met de machtstructuren die ze tot haar beschikking heeft en blijkt de participatieve cultuur waar men in het Gentse stadsonderwijs prat op gaat niets meer te zijn dan een dode letter.
Van zodra ouders hun participatie ruimer interpreteren dan leesouder zijn of een schoolfeest helpen organiseren, tracht het Gentse schoolbestuur dit te begrenzen.  Wanneer die ouders hun democratisch recht om hun stem te laten gelden hanteren en die stem bovendien een klankbord krijgt in de pers, zoals hier is gebeurd, wordt het zwaard van Damocles gehanteerd.

Aangezien het Gentse schoolbestuur niet bij machte is om ouders zomaar de mond te snoeren, richt men de pijlen dan maar op het personeel, dat naast die ouders gaat staan. Jeroen Donckers, de bezieler van onze school, werd ‘uitgenodigd’ voor een verhoor waarop zal worden beslist over de tuchtprocedure, omdat hij het waagde – in naam van velen onder ons – zich publiekelijk uit te spreken.

Herkenbaar?

De kroniek over hoe Freinet het aan de stok kreeg met zijn schoolbestuur behoort voor ons – freinetwerkers – tot onze gedeelde geschiedenis.
Onze Célestin was een doorn in het oog van de lokale autoriteiten om meer dan 1 reden.  Dat hij onderwijs beschouwde als een middel om politieke en maatschappelijke verandering te verwezenlijken, viel moeilijk te verteren bij een bepaalde elite. Toen hij de ouders van zijn leerlingen liet ontdekken dat ze ook rechten en mogelijkheden hadden, werd hem dat evenmin in dank afgenomen.
Maar de poppen gingen pas écht aan het dansen toen Freinet een stoutmoedige tekst van één van zijn leerlingen ongecensureerd publiceerde.

De gevestigde orde duldt namelijk geen tegenspraak.

In de jaren 30 van de vorige eeuw te Saint-Paul-de-Vence niet.
In het hedendaagse Gent al evenmin. L’histoire se répète?

Er wordt Jeroen Donckers verweten dat hij heeft gezondigd tegen de wet en men slaat hem daarvoor rond de oren met artikel 9 t.e.m. 14 van het Decreet betreffende de rechtspositie van sommige personeelsleden van het gesubsidieerd onderwijs en de gesubsidieerde centra voor leerlingenbegeleiding van 27 maart 1991.

Het is uitermate verontrustend wanneer men artikels uit dat decreet tracht te hanteren als middel tot zwijgen, want wie de desbetreffende artikels erop naleest, zal immers ontdekken dat ze geen stok zijn om mee te slaan. Artikel 9 leert ons net dat we als personeelslid in het belang moeten handelen van het onderwijs en van de instellingen waarin we tewerkgesteld zijn. Onmiddellijk daarop volgend staat te lezen dat we de belangen moeten behartigen van de leerlingen.
Het Gentse schoolbestuur oordeelt dus dat woorden geven aan de onrust van onze ouders en leerlingen gelijkstaat aan het verzaken van onze plicht tegenover de instelling. Het is duidelijk dat het Gentse schoolbestuur zichzelf voorop plaatst, daar waar wij, de Sassepoorters die de ouders steunen in hun protest, oordelen dat onze plicht ligt bij het verdedigen van de belangen van onze leerlingen.
We zijn als werknemers binnen het Gentse stadsonderwijs immers verplicht om ons te houden aan de deontologisch code en die code vertrekt vanuit ‘integer handelen’.

In de deontologische code staat letterlijk neergepend dat ze méér is dan een opgesomde lijst van regeltjes. Men benadrukt er ook dat het uitgangspunt altijd moet zijn dat we zelf blijven nadenken en dat we het algemeen belang altijd voorop moeten plaatsen. Wij zijn dan ook van oordeel dat onze steun aan de ouders en hun recht op protest, helemaal in lijn ligt met de deontologisch code van Stad Gent.
Het is zonder enige twijfel in lijn met de visie van Célestin Freinet.
Het Gentse schoolbestuur kan van ons onmogelijk verwachten dat we onze oorsprongsidealen verloochenen. ‘Freinet’ is immers meer dan een marketinglabel.

We beschouwen het feit dat Jeroen Donckers als enkeling wordt geviseerd dan ook als een intimidatie en vragen aan het Gentse schoolbestuur dat het dreigement van de tuchtmaatregel wordt herroepen.

We verzoeken hen eveneens de eigenheid van ons project – het recht op kritisch denken en het daarmee gepaard gaande recht aldus te leven en werken – vanaf nu te respecteren.

Het handelen van het Gentse schoolbestuur heeft ons zwaar verontrust en doet de vraag rijzen hoever een gevestigde orde mag gaan om kritische stemmen te doen verstommen. We beschouwen het als een gevaarlijk precedent wanneer een schoolbestuur tracht elke vorm van tegenspraak teniet te doen door haar personeel monddood te maken. 
Als freinetwerkers die de coöperatie hoog in het vaandel dragen, nodigen we iedereen die deze verontrusting deelt uit om dit schrijven mee te ondertekenen.

Dat kan door hier te klikken.