Vrije tekst in de 1ste graad, een praktijkvoorbeeld

Op een heel mooie zomerdag stelde ik tijdens de freinettweedaagse mijn praktijkwerking ivm de vrije tekst voor.

Waarom toch?

Ik weet dat ik tijdens de vorige editie van de freinettweedaagse, toen nog als een redelijke startende freinetleerkracht zelf dit aanbod miste.

Een zoekweg van een paar jaartjes, bracht me bij de werking hoe die nu is.

Is dit hoe het moet? geen idee… Doe ik het volgend schooljaar nog steeds op deze manier? geen idee… 🙂

Maar dit is wel een werking waar ik me nu goed bij voel, een werking die werkt voor mij. Ik merk dat de kinderen ervan houden en gemotiveerd blijven.

Aangezien vrije tekst zo verweven zit in alles is het heel moeilijk om dit af te bakenen.

Bij ons in de klas starten we elke dag met een ochtendwerktijd. Dit gedurende een hele blok. Oorspronkelijk was dit de bedoeling om hiermee een lesuurtje te vullen. Maar al snel vulden we het hele eerste blok tot aan de 10-uur speeltijd met de ochtendwerktijd.

Tijdens de ochtendwerktijd werken we met een keuzebord (lees opdienbord). Hier staan verschillende keuzemogelijkheden. Gedurende een week hebben de kinderen 3 moetjes op dit keuzebord staan. 2 van de 3 moetjes zijn steeds hetzelfde, de 3de is een variabele (3-wekensysteem) (Ben je nieuwsgierig naar deze ochtendwerktijd, stuur me gerust een berichtje voor meer uitleg)

De vrije tekst is dus 1 van de vaste moetjes.

De kinderen kiezen of ze starten met de illustratie of starten met het eigenlijke schrijfproces. Voor vele kinderen is het starten met de illustratie iets dat ze kennen en gewoon zijn van in de kleuterklassen.

De vlottere schrijvers kiezen meestal het schrijfproces asl eerste.

Aangezien tijdens de ochtendwerktijd kinderen ook een vrije creatie (knutselwerkje) mogen maken, probeer ik hen te stimuleren om dit werkje als aanzet te gebruiken voor hun vrije tekst. Ik merk wel dat de kinderen dit nog niet gewoon zijn en toch opteren voor het gekende stramien en dat ze het meest kiezen voor een 2D illustratie.

In de klas staat een illustratiefichemap waar de kinderen vrij een techniek kunnen kiezen. Meestal zijn er in de klas enkele trekkers die een leuke techniek kiezen en worden de anderen hierdoor geïnspireerd. Ze leggen dan de techniek uit aan elkaar.

Deze map groeit steeds en wordt dikker en dikker, kinderen en ik komen met nieuwe ideeën. (de fiches staan op mijn dropboxaccount, ik vind het niet erg om deze te delen, jullie kunnen naar wens dan nog je eigen ding er van maken)

Het schrijfproces start in hun schrift. Op de linkerbladzijde plakken ze een woordspin. De rechterbladzijde daar schrijven ze de eigenlijke zinnen.

Naar gelang het niveau van het kind help ik waar nodig (opmaken woordspin, nakijken woordspin, vormen van de zinnen, nakijken tekst enz…). Het nakijken van de tekst doe ik steeds met het kind naast mij. We lezen samen de zinnen, denken na over de zinsconstructie, spelling, leestekens enz.

Wanneer de tekst samen verbeterd is, schrijven de kinderen de tekst over in het net (schrijflijntjes).

Bij de kinderen van het eerste leerjaar is dit afhankelijk van het niveau: letters stempelen op de lege plaatsen, woorden stempelen in de tekst, letters schrijven in de tekst, woorden schrijven in de tekst,…

Als laatste fase typen de kinderen de tekst over op de computer. Tijdens deze fase gebeurt het wel ook dat ik de teksten typ.

Dan brengen we alles samen. De geschreven tekst plakken we op de achterzijde, de getypte versie op de voorzijde. (alle illustraties scannen en de tekst er dan rechtstreeks op plaatsen is praktisch nog niet mogelijk. In de toekomst wil ik dit zeker introduceren)

Op het einde van het schooljaar bundelen we alle teksten van het kind tot een eigen tekstenboek waar de kinderen super fier op zijn.

De bestanden in bijlage zijn een voorbeeldje van opvolgsysteem voor vrije tekst, ochtendwerktijd en een kijkwijzer voor vrije tekst.