FREINET en NOOIT MEER OORLOG
Oorlog in Oekraïne? Die ellende gaat niet aan kinderen voorbij. Ze volgen het jeugdjournaal, zien en lezen nieuwsberichten, de tekst begrijpend lezen gaat over ‘de oorlog in Oekraïne, de wekelijkse actualiteitenkring gaat erover. Als de kinderen, soms geheel onverwacht, te maken krijgen met nieuwe klasgenootjes uit Oekraïne komt het nieuws heel dichtbij. De oorlog roept vragen op.
In het freinetonderwijs gaan we niet aan die vragen voorbij. Hoewel het ook niet raadzaam is om deze vreselijke oorlog tot hoofdthema te maken. Ik hoor van de vluchtelingkinderen die bij ons wonen dat ze door alle aandacht voor de ellende depressief en ongerust worden. ‘Ik volg het nieuws alleen als mijn ouders of vrienden me erop attenderen’, vertelde Ivan (14 jaar) me. Ik vraag hem sindsdien niet meer hoe het is in De Donbas, de regio waar hij vandaan komt. Onze gesprekken gaan nu over zijn nieuwe school, zijn vorderingen met de Engelse taal, de kippen en geiten die hij voor ons verzorgt, zijn fiets.
Freinet heeft over soldaat zijn in de Eerste Wereldoorlog een boekje voor kinderen (zie foto) geschreven. Ik heb het nog eens nagelezen om uit te vinden welke adviezen hij heeft:
Eerst valt op dat hij een realistisch verslag doet van wat ‘frontsoldaat zijn’ inhoudt. Dat het een hel is. Dat het oneerlijk is. Dat het onmenselijk is.
Een tweede punt is de manier waarop hij juist het persoonlijke benadrukt in zijn verhaal aan de kinderen. Zijn pijn, zijn angst, zijn verdriet.
Maar het meest raakt me het slot van zijn betoog: ‘Ik heb hier beschreven wat de oorlog voor mij was, en voor miljoenen soldaten, die geleden hebben of sneuvelden. Voor jullie zweren wij eenstemmig de eed van alle soldaten: NOOIT MEER OORLOG!’
Om vervolgens de lezer achter te laten met de constatering dat het verdomme weer niet is gelukt om dat werkelijkheid te laten zijn.
Jimke Nicolai