Verslag werkgroep portfolio

Hieronder mijn verslag van de last-minute werkgroep portfolio (zonder er al te veel aan veranderd te hebben, dus misschien is het hier en daar wat onduidelijk).

Aanwezigen:

• Leen – Zwierezwaai (nog geen portfolio)
• Leen – Villa Kakelbont (opstartende school)
• Jasmine – Zwierezwaai (mist de aanwezigheid van een portfolio)
• Lisa – Mandala (zoekt tips en ideeën, de opstart voor portfolio is voorzien)
• Sabrina –  (werkt al met een portfolio)
• Ilse – Schommelbootje (heeft al met verschillende dingen gewerkt: stoefdozen,… wat is haalbaar? Botst op de praktische kant.)
• Goedele – Tinteltuin (start met portfolio in de derde graad als oplossing bij rapporten, portfolio als vervanging van rapport)
• Lore – Tinteltuin (zelf werkt ze in de zorg, de derde graad gebruikt een portfolio)
• Lotta – Regenboog (werkt sinds dit schooljaar met een portfolio, wilt het graag meer gebruiken voor evaluatie en rapport)

Wat is een portfolio?

Waarvoor wordt een portfolio gebruikt?

Goedele heeft een soort van overzichten en neerslagen van de leerstof die er aan bod is gekomen: bladeren die laten zien waar aan gewerkt is en waar de leerlingen staan. Vrije teksten, toetsen, onderzoeken,… Daarbij de werkpunten aangeduid en vooruitblik naar waarop nog gewerkt moet worden. Is dat dan een groeiboek? Het is niet de bedoeling dat ze de hele tijd met de portfolio’s werken. Het is een neerslag van een bepaalde periode. Dus eigenlijk vooral een soort van rapport. De kinderen maken een test en ze vullen hun eigen evaluatie in, maar Goedele doet er ook nog een evaluatie bij.

Weten de kinderen van elkaar wat er in de portfolio’s staan?

Een portfolio als weergave van wat de kinderen al wel kunnen.

Sabrina werkt classe unique met de kleuters. Alle kinderen hebben een map/boek. Voor de oudercontacten gaat ze naar de werken van de kinderen kijken. Ze haalt er dan de dingen uit die aantonen waar ze al staan. Met de oudere kleuters doet ze dat samen met de kinderen. Mooi werk, leuk werk, waarom willen ze het in hun portfolio? Per maand steekt ze er ook foto’s in.

Hoe gaat een portfolio dan naar het lager door? Samenbinden tot een boekje.

Lotta werkt met Seesaw, een online programma waarbij je een online portfolio voor de kinderen aanlegt. Het voordeel van Seesaw is dat je er foto’s maar ook filmpjes en geluidsopnames op kan zetten. Het is heel toegankelijk dus de kinderen kunnen er veel zelf op zetten, maar toch kan je als leerkracht ook makkelijk aanpassen, beperken en corrigeren. De ouders hebben thuis een login waarmee ze het werk van hun eigen kind kunnen bekijken én reacties plaatsen. Het werk op Seesaw wordt vaak besproken in de kring van Lotta haar klas. Zo kan er naar kwaliteit kort op de bal gewerkt worden. Maar ze wilt dat er nog meer een link is naar de rapporten. Nu is het vooral een platform waarop muzisch werk en onderzoeken staan.

Wat dan met brevetten? In Frankrijk werken ze soms gewoon met gordels: dit kind heeft het behaald en dan is het in orde, het kan bij in de map.

Sabrina heeft mandala’s waarop de brevetten plakken, daar schrijft ze een tekst bij en dat wordt besproken op het oudercontact.

Een rapport met beelden is duidelijker voor ouders dan een rapport gewoon als tekst. In de Tinteltuin zijn ze gedeeltelijk afgestapt van die langere rapportperiodes, zodat er sneller feedback kan komen. Brevetten voor spelling ziet Goedele wel zitten, dat is meetbaar. Je hebt het behaald en je kan naar het volgende gaan.

Het systeem in Frankrijk is heel erg individueel. De kinderen werken allemaal zelf naar hun eigen doel maar er is weinig interactie meer. We zitten toch in een klas om coöperatief te werken? Gaat met een brevettensysteem niet té veel individualistisch en op verschillende lijnen gewerkt worden? Wat met de instructiemomenten? Wat met brevetten en competitie?

Vanuit individueel werk terug naar groepswerk gaan. Via portfolio kan je mooi presentatiemateriaal verzamelen waar je met de klas rond kan werken.

Even over de terminologie:

• Brevetten: iets wat je als kind kiest om te leren, het is nuttig voor in de klas (bijvoorbeeld: enkele kinderen kunnen scannen, kopiëren, tekeningen fixeren,…).
• Gordels: het systeem zoals in Frankrijk, kinderen werken zelfstandig aan hun leerplandoelen en zitten elk op hun eigen punt in het leerproces.

Ilse werkt met brevetten (portfolio) waarin, na een werk dat samen gemaakt is, de kinderen zelf aanduiden wat er gebeurd is + een evaluatie van de leerkracht. Het kan dan naar huis en de kinderen kunnen het thuis met de ouders bespreken. Het is voor hun een antwoord op de opvolging voor W.O. Ze doet het vooral voor de klassikale projecten.

Goedele doet dat ook voor de individuele werken. Ze typt terwijl het voorgesteld wordt en de groepsevaluatie, dat is dan direct de evaluatie. De verzameling van deze evaluaties = porfolio = rapport.

Een doelenlijst waarbij je bolletjes kleurt ofzo is eigenlijk gewoon een vertaling van de leerplandoelen. Het blijft aankruisen.

Wat moet een goed portfolio allemaal hebben?

• Werk van de kinderen, voorbeelden, foto’s
• Evaluaties en groeipunten
• Oudergesprek, kindgesprek
• Het mag niet té veel werk zijn, het moet verlichten
• Het moet een beeld geven van zowel de dingen die goed gaan, als de dingen die minder goed gaan

Goedele doet ongeveer maandelijks een portfolio, de kinderen bekijken op een overzicht wat ze deze maand hebben gedaan, waar ze aan hebben gewerkt. Ze duiden aan dat het af is en dat ze er geen vragen meer bij hebben. Ze controleren of hun werk helemaal in orde en klaar is. De week erna doen ze daar dan een toets over. Het rapport wordt opgesplitst in kleinere stukken: het is efficiënter en speelt korter op de bal.

Jasmine stelt voor dat ze het stukje ‘gemaakt’ aanduiden op een groot blad, zodat er minder printwerk is.

Sabrina wilt iets gelijkaardigs doen aansluitend op haar portfolio. Ze wilt een soort van werkplan opstellen. Is dat wel nodig bij kleuters? In de eerste graad werken ze voornamelijk met een dagplan. Op een week moet het misschien wel klaar zijn, maar plannen gebeurt vaak via de daglijn. Nu wordt er bij haar per werktijd gepland. Ze wilt wat meer uitdaging voor haar klas.

Doelen van de ronde, per kind een blad en per maand een evaluatie. Jasmine toont zo aan de ouders de evolutie. Ze gebruikt het nu niet in een rapport, maar het zou misschien wel perfect in een portfolio kunnen. De evolutie en een evaluatie wordt er in weergegeven.

Via portfolio willen we ook de ouders betrekken in een proces. Het proces van de kinderen ook weergeven, in plaats van in een rapport alleen een momentopname te zetten.

Portfolio zeker niet alleen via toetsing, evaluatie kan op verschillende manieren. De doorlichting vraagt om op elk moment vrij goed te weten waar elk kind staat. Via portfolio kan je dat beter opvolgen dan via rapport, want rapporten zijn te ver uit elkaar.

Bij de kleuters kan ook iets gelijkaardigs.

Hoe moeten die portfolio’s dan worden doorgegeven doorheen de verschillende graden?

Ga je als leerkracht door zo’n bundel doorlezen? Het is wel mooi als het allemaal samen zit. Wat is het nut voor de volgende leerkrachten? Waaraan hebben ze al gewerkt? Een portfolio dat doorgegeven wordt aan de volgende leerkracht? Voor W.O. gewoon een oplijsting van de onderwerpen. Jasmine heeft een ringmap waarin de onderzoeken worden gecategoriseerd.

Het is makkelijker om bij je evaluaties direct te schrijven waar het over gegaan is, en niet op langere termijn terugdenken. De uitdaging is dan om te zoeken naar een systeem dat goed werkt en waar je regelmatig mee bezig kan zijn. De sterkte is het feit dat je het vaak kan updaten. Uitdaging is ook dat het niet té veel wordt voor de kinderen zelf. En niet gewoon aanvinken.

Zoals je kan lezen, werkt nog niemand momenteel met het perfecte portfolio. We hebben wel ongeveer een beeld van wat het zou moeten zijn. We gaan aan de slag in onze klassen en kijken dan wat er van komt. Hebben jullie nog ideeën over portfolio?